O rasie
Biały Owczarek Szwajcarski
Białe owczarki szwajcarskie to psy chętne do współpracy i nauki. Ich stosunkowo wysoki poziom energii wymaga odpowiedniego zarządzania - regularnych treningów, konsekwencji w prowadzeniu, zajęcia umysłowego (np. nosework), sporej dawki ruchu.
W zależności od linii hodowlanej, skojarzenia czy kwestii osobniczej ten poziom energii będzie się różnił, ale owczarki raczej nie należą do typów "kanapowca", któremu wystarczy jedynie leniwy spacer. Odpowiednio prowadzone mogą stanowić świetnego psa rodzinnego, a ich uniwersalność pozwala na spróbowanie z nimi różnych sportów. Niektóre osobniki przy dobrym szkoleniu mogą nawet liczyć na sukcesy w wielu dziedzinach sportowych.
Mówi się, że to rasa wrażliwa - co z jednej strony oznacza empatię na aktualny stan swojego przewodnika, ogromne przywiązanie do swojego człowieka i czasami również wielką czułość. Z drugiej strony może oznaczać, że psy te wymagają przemyślanej socjalizacji, nie wrzucania ich na start w sytuacje skrajnie trudne. Z naszej obserwacji wynika, że większość to jednak psy zrównoważone i pewne siebie, a przynajmniej tam, gdzie przykłada się uwagę do temperamentu rodziców i odpowiedniej socjalizacji szczeniąt.
Żeby w pełni zrozumieć istotę rasy niezbędne jest najpierw poznać genezę białych owczarków szwajcarskich. Zgodnie ze słowami M. Redlickiego "Twórcą dzisiejszych owczarków niemieckich był Max von Stephanitz, a ich protoplastą płowo szary, wilkowaty z wyglądu pies, którego von Stephanitz kupił do swojej hodowli i nadał imię Horand von Grafrath. Wśród rejestrowanych psów znajdowały się także białe, i długowłose. Jeden z pierwszych wystawianych owczarków, Greif, był biały, a w hodowli psów tej maści specjalizował się baron von Knigge. Sam Horand dawał w swych licznych miotach szczenięta białe. Jednak w latach 20tych zeszłego wieku maść tę uznano za niepożądaną, ale w USA i Kanadzie przetrwała, a w roku 1977 powstało tam stowarzyszenie White German Shepherd International. W tym czasie białe owczarki sprowadzono ponownie do Europy, najpierw do Szwajcarii (1970), potem i do innych krajów. Wobec braku zgody Niemiec na ich uznanie, FCI zaproponowało, aby rejestrować je jako „białe owczarki amerykańsko-kanadyjskie”, na co z kolei nie zgodziły się zainteresowane kraje, twierdząc, jak najsłuszniej, że jest to owczarek niemiecki. Ostatecznie nazwano je białymi owczarkami szwajcarskimi, i uznano w roku 1991."
Choć BOS i owczarek niemiecki są blisko spokrewnione i dzielą wiele cech – lojalność, odwagę, inteligencję i chęć współpracy z człowiekiem – to jednak wyraźnie różnią się pod względem temperamentu i zastosowania. BOS jest bardziej zrównoważony, mniej nerwowy i łatwiejszy w codziennym życiu, przede wszystkim zorientowany na rolę psa rodzinnego i towarzyszącego. Jego usposobienie jest przyjazne, a szkolenie przebiega bezproblemowo, co czyni go idealnym partnerem dla aktywnych rodzin, które mogą zapewnić mu odpowiednią dawkę zajęcia i ruchu.
Standard FCI podkreśla tę uniwersalność: Biały Owczarek Szwajcarski to pies żywy, czujny, łatwy do ułożenia, przyjacielski, nigdy nie lękliwy ani bez powodu agresywny. Potrafi dostosować się do różnych warunków, łączy w sobie cechy psa pracującego i rodzinnego, wykazując przy tym wysoką inteligencję społeczną. Jednak pomimo tego, że coraz częściej pełni rolę psa towarzyszącego, nie można zapominać o jego pierwotnych potrzebach – aktywności fizycznej i umysłowej. Bez odpowiedniego zajęcia BOS szybko może się znudzić i znaleźć własne, często niepożądane sposoby na rozrywkę.
Białe Owczarki Szwajcarskie to psy o wyjątkowej urodzie i charakterze, które na spacerze przyciągają uwagę i zachwyty osób niezaznajomionych z rasą. Wielu właścicieli mówi o miłości od pierwszego wejrzenia, oraz twierdzi, że kolejnym psem też byłby BOS. Jako stosunkowo młoda rasa mogą poszczycić się dobrym zdrowiem, a ich łagodne usposobienie i wszechstronność sprawiają, że są postrzegane jako idealne psy rodzinne. Jednakże, Biały Owczarek Szwajcarski nie jest psem dla każdego. Wymaga właścicieli świadomych jego złożonych potrzeb, gotowych zapewnić mu nie tylko ruch i zajęcie, ale też głęboką więź i odpowiedzialną opiekę. To nie pies do samotnego stróżowania czy ozdoba salonu, ani nie wystarczy mu codzienny, krótki spacer dookoła bloku.
Osobiście, na początku mojej przygody z tą rasą, najbardziej urzekło mnie w opisach hodowców, jak bardzo BOS podąża za swoim człowiekiem niczym cień – z ogromnym oddaniem i chęcią współpracy, jakby nie chciał opuszczać jego boku. To psy niezwykle wrażliwe i empatyczne, potrafiące doskonale odczytywać emocje swojego opiekuna. Dzięki temu potrafią czerpać z niego spokój i siłę, ale z drugiej strony, gdy doświadczają silnych negatywnych emocji lub są prowadzone przez osobę niepewną siebie i nie stawiającą jasnych granic, mogą stawać się niepewne i nerwowe. Ta emocjonalna wrażliwość czyni je psami wymagającymi doświadczonego i wyważonego przewodnika, który potrafi być dla nich opoką i bezpiecznym wsparciem.
Odpowiedzialność leży również po stronie hodowców tej rasy - rosnąca popularność niesie ze sobą ryzyko masowego rozmnażania psów, które mogą odstawać od wzorca pod względem zdrowia, budowy czy temperamentu. Coraz częściej napotyka się Białe Owczarki Szwajcarskie nie tylko nieufne wobec obcych, ale wręcz lękliwe, wycofane i emocjonalnie niestabilne. Wraz z rosnącym zainteresowaniem rasą zatraca się jej pierwotny, zrównoważony charakter. Hodowcy i właściciele muszą więc dogłębnie znać wzorzec, dbać o jego cechy i promować odpowiedzialne podejście do hodowli i wychowania. Tylko w ten sposób można zapewnić Białym Owczarkom Szwajcarskim zdrowie, równowagę i trwałość, które pozwolą im nadal być wyjątkowymi psami – inteligentnymi, oddanymi i uniwersalnymi.